Nguoiduatin
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng trên 8% trong năm 2025 và hướng tới mức hai con số trong những năm tiếp theo, kích cầu tiêu dùng được xác định là một trong những động lực then chốt. Tuy nhiên, để khơi thông dòng chảy tiêu dùng, không thể chỉ dựa vào kỳ vọng mà cần những chính sách đủ mạnh, đủ nhanh và đủ đúng.
Thực tế cho thấy, sức mua đang có dấu hiệu chững lại. Dù tháng đầu năm 2025 trùng với hai kỳ nghỉ Tết – vốn được xem là giai đoạn “vàng” cho hoạt động tiêu dùng – tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng chỉ đạt 573.300 tỷ đồng, tăng 9,5% so với cùng kỳ năm trước. Sang tháng 2, mức chi tiêu lại giảm 2,5% so với tháng trước đó. Thắt lưng buộc bụng, tiết giảm chi tiêu đang là xu hướng phổ biến, phản ánh sức ép tài chính mà người dân đang gánh chịu.
Ở chiều ngược lại, doanh nghiệp cũng đang chật vật. Trong 2 tháng đầu năm, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường lên tới 67.000 – cao hơn hẳn số doanh nghiệp mới thành lập là 49.800. Số doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể tăng hơn 10%, lập kỷ lục buồn trong giai đoạn 2021–2025.
Trước tình hình này, các chuyên gia kinh tế và nhà hoạch định chính sách đều nhất trí: muốn tăng tiêu dùng, trước hết phải tăng thu nhập và giảm chi phí. Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế – Tài chính của Quốc hội, cho rằng cần đẩy nhanh sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân theo hướng nâng mức chịu thuế, tăng mức giảm trừ gia cảnh, bổ sung các khoản khấu trừ hợp lý, thiết kế bậc thuế phù hợp hơn với thực tế. Đây không chỉ là cách giúp người dân “dễ thở” hơn về tài chính, mà còn là giải pháp kích thích tiêu dùng nội tại bằng chính nguồn lực đang có.
Song song đó, doanh nghiệp cần được tiếp sức bằng các gói hỗ trợ cụ thể. Chính phủ cần rà soát lại toàn bộ hệ thống chính sách thuế, phí – không nên tăng bất cứ loại thu nào nếu chưa thực sự cần thiết. Đặc biệt, trong giai đoạn này, việc sửa đổi luật thuế nên được cân nhắc lùi lại 2–3 năm để tạo độ trễ thích nghi. Những quy định gây khó khăn tài chính cần được dỡ bỏ – chẳng hạn như yêu cầu ký quỹ từ 15–20% tổng giá trị lô hàng phế liệu nhập khẩu, dù doanh nghiệp không hề có vi phạm – là gánh nặng bất hợp lý trong bối cảnh thiếu vốn trầm trọng.
Trên phương diện tín dụng, tín dụng tiêu dùng đang là kênh quan trọng để kích cầu trong ngắn hạn. Ông Nguyễn Minh Tuấn, nhà sáng lập Cộng đồng Cố vấn Tài chính Việt Nam, cho biết các ngân hàng và công ty tài chính đang đẩy mạnh cung cấp dịch vụ vay tiêu dùng tiện lợi. Tuy nhiên, yếu tố then chốt vẫn là duy trì mặt bằng lãi suất ở mức hợp lý – nếu không, vay tiêu dùng sẽ bị nhìn nhận như một gánh nặng, thay vì là công cụ hỗ trợ cuộc sống. Đồng thời, việc quản lý hạn mức tín dụng, kiểm soát tỷ lệ nợ xấu (đặc biệt trong nhóm nợ loại 3, 4, 5 lên tới 10–15%) là yêu cầu cấp thiết để duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính.
Một hướng đi được kỳ vọng tạo ra hiệu ứng lan tỏa nhanh là giảm thuế gián thu. Bộ Tài chính đã đề xuất Quốc hội xem xét giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 10% xuống còn 8% với nhiều nhóm hàng hóa, dịch vụ từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026. Trong 2 tháng đầu năm nay, việc áp dụng chính sách giảm 2% VAT theo Nghị quyết số 174/2024/QH15 đã giúp người dân tiết kiệm khoảng 8.300 tỷ đồng – con số cho thấy hiệu quả rõ rệt của chính sách giảm thuế đối với tiêu dùng.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng chính sách thuế, lãi suất hay tín dụng chỉ là một nửa vấn đề. Nửa còn lại – và cũng quan trọng không kém – chính là niềm tin. Niềm tin vào triển vọng kinh tế, niềm tin vào sự ổn định chính sách, và niềm tin vào môi trường đầu tư minh bạch. Khi người dân và doanh nghiệp tin tưởng vào tương lai, họ sẽ mạnh dạn chi tiêu, đầu tư và mở rộng sản xuất – từ đó tạo ra động lực tăng trưởng thực sự và bền vững.
Kích cầu tiêu dùng không chỉ là cứu cánh ngắn hạn cho nền kinh tế, mà còn là phép thử dài hạn cho hiệu quả điều hành chính sách. Một nền kinh tế khỏe mạnh không thể thiếu một thị trường nội địa năng động. Và để thị trường đó phát triển, cần hơn bao giờ hết một hệ sinh thái chính sách đồng bộ, hài hòa giữa hỗ trợ – giám sát – và kiến tạo.
Tags: doanh nghiệp trẻ, Kích cầu tiêu dùng, tạo động lực tăng trưởng
