Sau khi Báo Cựu Chiến binh Việt Nam đăng bài “LPBank Đà Nẵng bị thanh tra, xướng tên ‘lỗ hổng tín dụng’ và những cảnh báo nghiêm trọng”, ngân hàng này đã có công văn gửi nhiều cơ quan trung ương yêu cầu gỡ bài. Song, khi đối chiếu với kết luận thanh tra chính thức của Ngân hàng Nhà nước, câu hỏi đặt ra là: ai đang né tránh sự thật – và đâu là giới hạn giữa quyền phản hồi và can thiệp vào báo chí?
Từ công văn yêu cầu gỡ bài đến câu chuyện minh bạch
Ngày 8/10/2025, Báo Cựu Chiến binh Việt Nam đăng tải bài viết “LPBank Đà Nẵng bị thanh tra, xướng tên ‘lỗ hổng tín dụng’ và những cảnh báo nghiêm trọng” – một bài báo dựa trên Kết luận thanh tra số 152/KL-TTNN của Thanh tra Ngân hàng Nhà nước Khu vực 9.
Bài viết phản ánh nội dung chính thức từ cơ quan thanh tra nhà nước, trong đó nêu rõ: một số hồ sơ tín dụng của LPBank Đà Nẵng chưa hoàn thiện thủ tục pháp lý, thiếu chặt chẽ trong kiểm soát rủi ro, và có dấu hiệu tiềm ẩn rủi ro về quản trị tín dụng. Đồng thời, bài viết cũng ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực của chi nhánh, cùng những nỗ lực khắc phục theo yêu cầu của cơ quan chức năng.
Tuy nhiên, chỉ 6 ngày sau, ngày 14/10/2025, Ngân hàng TMCP Lộc Phát Việt Nam (LPBank) phát hành công văn số 18856/2025/LPBank-VPQT, gửi đến Ban Tuyên giáo Trung ương, Cục Báo chí (Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch), cùng Báo Cựu Chiến binh Việt Nam. Trong văn bản này, LPBank cho rằng bài báo “thiếu chính xác”, “gây hiểu lầm nghiêm trọng về việc tuân thủ pháp luật”, đồng thời yêu cầu Báo gỡ bỏ bài viết trong vòng 24 giờ kể từ khi nhận được văn bản.
Công văn viện dẫn Điều 5 Nghị định 72/2013/NĐ-CP về hành vi “đăng tải thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín tổ chức, cá nhân” – một điều khoản vốn được áp dụng để xử lý các trường hợp tung tin thất thiệt, bịa đặt, không phải dành cho thông tin dựa trên tài liệu chính thức của cơ quan nhà nước. Câu chuyện vì thế không còn đơn thuần là một bài viết về ngân hàng, mà là một phép thử về ranh giới giữa minh bạch thông tin và sức ép hành chính đối với báo chí. Điều này khiến dư luận đặt câu hỏi: phải chăng thay vì đối thoại minh bạch, LPBank đang muốn dùng công văn để gây sức ép buộc báo chí im tiếng?
Theo Điều 11 Luật Báo chí, thông tin báo chí phải “trung thực, khách quan, có nguồn gốc rõ ràng.” Nguồn bài viết kỳ 1 là văn bản chính thức của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, không phải “tin đồn” hay “tài liệu nội bộ bị rò rỉ”. Vì vậy, việc LPBank cho rằng đây là “thông tin sai sự thật” là hoàn toàn không có cơ sở.
Luật sư Đinh Tuấn – Đoàn luật sư TP. Hà Nội, nhận định: “Một bài báo trích dẫn văn bản của cơ quan nhà nước thì mặc nhiên được xem là có căn cứ pháp lý. Nếu doanh nghiệp cho rằng bị ảnh hưởng, họ có quyền phản hồi, chứ không thể yêu cầu gỡ bỏ bài viết đúng sự thật.”
Ngoài ra, Điều 43 Luật Báo chí 2016 quy định: “Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan báo chí đăng ý kiến phản hồi, cải chính trong trường hợp thông tin sai sự thật.” Điều luật này không trao quyền yêu cầu gỡ bài, càng không áp dụng với bài viết đúng.
Như vậy, yêu cầu “gỡ bài trong 24 giờ” của LPBank là không có cơ sở pháp lý, thậm chí có dấu hiệu can thiệp hành chính vào hoạt động báo chí – điều bị nghiêm cấm theo khoản 3, Điều 9 Luật Báo chí.
Công khai – không thể bị thay thế bằng im lặng
Trên thực tế, bài viết kỳ 1 không hề kết luận LPBank Đà Nẵng “vi phạm pháp luật” hay “bị xử phạt”. Ngược lại, bài nêu rõ kết luận thanh tra “không áp dụng biện pháp xử lý theo thẩm quyền, chỉ yêu cầu khắc phục các tồn tại.” Việc sử dụng cụm từ “lỗ hổng tín dụng” là phép chuyển ngữ báo chí, không sai với tinh thần của văn bản thanh tra – nơi chính cơ quan nhà nước cũng nêu “tồn tại trong kiểm soát tín dụng, cần khắc phục để tránh rủi ro.”
Luật sư Đinh Tuấn, phân tích: “Một bài báo trích dẫn tài liệu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì mặc nhiên có cơ sở pháp lý. Nếu LPBank cho rằng bài viết ‘thiếu chính xác’, họ cần chứng minh tài liệu đó sai, hoặc báo chí đã cắt ghép, xuyên tạc. Nhưng rõ ràng ở đây, Báo Cựu Chiến binh chỉ trích dẫn nguyên văn kết luận thanh tra. Do vậy, yêu cầu gỡ bài là thiếu căn cứ.”
Tương tự, một chuyên gia nghành ngân hàng cho rằng: “Cụm từ ‘lỗ hổng tín dụng’ không hề mang nghĩa tiêu cực, mà là cách chỉ ra các điểm yếu trong hệ thống kiểm soát rủi ro – điều bình thường trong thanh tra ngân hàng. Công khai kết quả thanh tra là biểu hiện của minh bạch, không phải bôi nhọ.”
Câu chuyện LPBank yêu cầu gỡ bài đặt ra một vấn đề lớn hơn: Doanh nghiệp có quyền “kiểm soát” thông tin báo chí khi cảm thấy bị ảnh hưởng, hay không? Theo Luật Báo chí, câu trả lời là không. Báo chí chỉ phải đính chính khi sai sự thật, và chỉ gỡ bài khi có yêu cầu chính thức từ cơ quan quản lý báo chí hoặc bản án của tòa án. Trong trường hợp này, bài viết dựa hoàn toàn trên kết luận thanh tra – một văn bản nhà nước – nên việc gỡ bỏ sẽ đồng nghĩa với che giấu thông tin chính thống khỏi công chúng.
Giới chuyên gia truyền thông gọi hiện tượng này là “áp lực mềm hành chính” – khi doanh nghiệp sử dụng công văn, thư đề nghị, hoặc viện dẫn quy định mơ hồ để gây sức ép với tòa soạn. Nếu báo chí lùi bước, hậu quả là xói mòn tính độc lập và niềm tin của công chúng – bởi không ai còn tin rằng báo chí có thể nói lên sự thật khi sự thật va chạm với quyền lợi của các tổ chức kinh tế lớn.
Nhà báo Nguyễn Thanh Tùng , người nhiều năm theo dõi lĩnh vực ngân hàng, nhận xét: “Báo chí không có nhiệm vụ làm đẹp hình ảnh doanh nghiệp. Nhiệm vụ của báo chí là phản ánh, phân tích và cảnh báo để thị trường lành mạnh hơn. Một ngân hàng vững vàng sẽ không sợ bị phản ánh, mà sẽ coi đó là cơ hội rà soát lại hệ thống.”
Trong một xã hội minh bạch, công khai kết luận thanh tra là điều bình thường. Các ngân hàng lớn trên thế giới đều chủ động công bố báo cáo kiểm toán, kết quả thanh tra nội bộ, thậm chí đăng trên website chính thức. Ở Việt Nam, xu hướng đó đang dần được thúc đẩy, khi Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi (có hiệu lực từ 2025) yêu cầu các ngân hàng “công khai kết quả giám sát, đánh giá rủi ro định kỳ”.
Vì thế, việc Báo Cựu Chiến binh Việt Nam phản ánh kết luận thanh tra LPBank Đà Nẵng không chỉ là quyền hợp pháp của báo chí, mà còn là trách nhiệm với công chúng và hệ thống tài chính quốc gia. Khi doanh nghiệp chọn cách đối thoại, minh bạch và công bố biện pháp khắc phục, đó mới là hành động thể hiện bản lĩnh và chuyên nghiệp. Ngược lại, yêu cầu gỡ bài – nhất là bài viết căn cứ vào văn bản pháp lý – chỉ khiến dư luận đặt câu hỏi: “Doanh nghiệp đang muốn che giấu điều gì?”
Sau kỳ 1, Báo Cựu Chiến binh Việt Nam nhận được hàng chục phản hồi từ bạn đọc, trong đó phần lớn bày tỏ sự đồng tình với cách báo chí dũng cảm công khai thông tin thanh tra ngân hàng – một lĩnh vực vốn được coi là “nhạy cảm”. Nhiều ý kiến cho rằng LPBank nên coi đây là cơ hội để xem xét và khắc phục các tồn tại được nêu trong kết luận của Thanh tra NHNN, thay vì phản ứng theo hướng hành chính. Sự thật là: bài báo không vu khống, không xuyên tạc, không suy diễn. Nó chỉ làm điều mà báo chí có nghĩa vụ làm – thông tin trung thực, cảnh báo rủi ro, góp phần làm trong sạch hệ thống tài chính.
Nếu sự thật bị gỡ bỏ, công chúng sẽ mất đi niềm tin vào báo chí – và đó mới là “thiệt hại nghiêm trọng” nhất, không chỉ cho một ngân hàng, mà cho cả nền kinh tế minh bạch. Minh bạch không phải là nỗi sợ. Minh bạch là thước đo của bản lĩnh. Báo chí có thể bị chất vấn, bị phản đối, nhưng không thể bị bịt miệng – bởi đó là nơi công chúng tìm đến để biết điều gì đang thật sự diễn ra.
