Nguoiduatin
Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 chính thức có hiệu lực, thay thế Luật BHXH 2014. Một trong những điểm thay đổi trọng yếu là việc thay khái niệm “mức lương cơ sở” bằng “mức tham chiếu” làm căn cứ để tính mức đóng và mức hưởng các chế độ BHXH. Đây là cải cách có tác động sâu rộng đến cả người lao động, doanh nghiệp và cơ quan hoạch định chính sách.
Theo Điều 7 của Luật BHXH 2024, “mức tham chiếu” là mức tiền do Chính phủ quyết định, sử dụng để tính các chế độ BHXH như: ốm đau, thai sản, hưu trí, tử tuất, và các chế độ khác. Điểm đáng chú ý là mức tham chiếu được điều chỉnh linh hoạt trên cơ sở các yếu tố kinh tế – xã hội như chỉ số giá tiêu dùng (CPI), tốc độ tăng trưởng kinh tế và khả năng cân đối ngân sách Nhà nước và quỹ BHXH.
Trong khi đó, mức lương cơ sở – vốn được dùng trong các chính sách tiền lương của khu vực hành chính sự nghiệp – thường điều chỉnh chậm, ít phản ánh kịp thời sự biến động kinh tế. Việc tách BHXH ra khỏi hệ thống tiền lương nhà nước giúp cải thiện tính linh hoạt, minh bạch và công bằng trong thực hiện chính sách an sinh xã hội.
Đối với người lao động, việc áp dụng mức tham chiếu mang lại nhiều kỳ vọng về việc mức hưởng BHXH sẽ tiệm cận thực tế đời sống hơn. Ví dụ, mức hưởng lương hưu, trợ cấp thai sản, ốm đau… có thể được điều chỉnh tăng theo CPI mà không cần chờ tới khi mức lương cơ sở được nâng. Điều này bảo đảm tốt hơn nguyên tắc đóng – hưởng tương ứng.
Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả cơ chế mới, vai trò quản lý và điều hành chính sách của Chính phủ và các cơ quan chức năng là rất quan trọng. Việc ban hành và điều chỉnh mức tham chiếu cần dựa trên hệ thống dữ liệu vĩ mô đầy đủ, đồng thời bảo đảm tính công khai, minh bạch và ổn định chính sách trong dài hạn.
Về phía doanh nghiệp, việc áp dụng mức tham chiếu thay vì mức lương cơ sở sẽ ảnh hưởng đến chi phí đóng BHXH. Tuy nhiên, với cách tiếp cận khoa học và hợp lý, doanh nghiệp có thể chủ động hơn trong dự toán ngân sách nhân sự, đồng thời góp phần vào sự minh bạch và hiện đại hóa hệ thống quản trị nguồn lực lao động.
Mặt khác, sự ra đời của mức tham chiếu tạo tiền đề cho việc số hóa quản lý BHXH. Người lao động có thể tra cứu, tính toán mức đóng – hưởng qua các nền tảng số dựa trên mức tham chiếu được công bố định kỳ. Điều này phù hợp với xu hướng chuyển đổi số quốc gia và kỳ vọng của thế hệ lao động trẻ.
Tuy nhiên, thách thức không nhỏ là đảm bảo mức tham chiếu được điều chỉnh kịp thời, bám sát thực tế và không trở thành một biến số chính trị gây bất ổn tâm lý xã hội. Vì vậy, cần một cơ chế phản biện chính sách độc lập, lắng nghe phản hồi từ người lao động và doanh nghiệp, đồng thời xây dựng lộ trình điều chỉnh rõ ràng, minh bạch.
Về mặt tổng thể, việc thay thế mức lương cơ sở bằng mức tham chiếu là một bước tiến trong cải cách BHXH theo hướng tách biệt giữa chính sách an sinh và chính sách tiền lương công chức. Đây là xu hướng phổ biến ở nhiều quốc gia phát triển, góp phần tạo ra hệ thống BHXH linh hoạt, bền vững và đáp ứng tốt hơn nhu cầu thực tế.
Người lao động và doanh nghiệp cần chủ động cập nhật chính sách mới, nâng cao nhận thức về quyền lợi BHXH, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản lý và theo dõi chế độ an sinh. Chỉ khi có sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước – Doanh nghiệp – Người lao động, chính sách BHXH mới thực sự phát huy hiệu quả và vai trò bảo vệ con người trong nền kinh tế thị trường.
Diễn đàn Doanh Nghiệp Trẻ – Đồng hành cùng bạn trên mỗi bước chuyển đổi vì an sinh bền vững..
Tags: doanh nghiệp trẻ, Mức đóng bảo hiểm xã hội, quản lý BHXH.
