Nguyen AnTừng được xem là “kênh đầu tư không bao giờ lỗ”, bất động sản Việt Nam nhiều năm liền là lựa chọn hàng đầu của dòng tiền cá nhân và tổ chức. Tuy nhiên, sau những đợt tăng nóng kéo dài từ năm 2018 đến giữa 2022, thị trường địa ốc đã bắt đầu hạ nhiệt rõ rệt, đặc biệt từ nửa cuối năm 2023 cho đến nay. Tình trạng “sốt đất” lắng xuống, giao dịch chững lại, dòng tiền rút lui. Và câu hỏi đặt ra lúc này không chỉ là khi nào thị trường phục hồi, mà sâu xa hơn: điều gì đã thực sự làm lung lay niềm tin nhà đầu tư?
Giai đoạn 2019–2022 chứng kiến hàng loạt cơn sốt đất cục bộ tại nhiều địa phương như Bắc Vân Phong (Khánh Hòa), Phú Quốc (Kiên Giang), Lộc An (Bà Rịa – Vũng Tàu), Nhơn Trạch (Đồng Nai), Thủ Thừa (Long An), Bảo Lộc (Lâm Đồng)… Giá đất nền nhiều khu vực tăng gấp 2, gấp 3 lần chỉ trong vài tháng, thậm chí có nơi tăng ảo đến 400–500%. Không ít nhà đầu tư tay ngang, kể cả người dân địa phương, “ôm đất” theo phong trào vì sợ mất cơ hội. Tâm lý đầu tư kiểu “lướt sóng” phổ biến đến mức trở thành kịch bản quen thuộc: mua nhanh – sang tay – lãi gọn, mà không cần quan tâm đến quy hoạch hay giá trị sử dụng thực.
Tuy nhiên, mặt sau của bức tranh hào nhoáng ấy là hàng loạt rủi ro pháp lý bị che giấu, và sự biến tướng trong cung cầu. Không ít khu đất nằm ngoài quy hoạch, vướng tranh chấp, thậm chí chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Một số dự án được “vẽ” trên giấy, rao bán bằng hình thức đặt cọc giữ chỗ, dùng chiêu trò marketing đánh vào tâm lý sợ mất cơ hội. Cùng với đó, thông tin quy hoạch thiếu minh bạch, môi giới thổi giá, dòng tiền tín dụng nóng… đã tạo ra một cơn bão tâm lý khiến nhiều nhà đầu tư non tay mắc kẹt trong thế gọng kìm.
Từ giữa năm 2023, khi chính sách kiểm soát tín dụng bất động sản siết chặt, lãi suất cho vay tăng cao và các vụ việc lớn liên quan đến trái phiếu, đất đai bị điều tra, thị trường lập tức rơi vào trạng thái “đông lạnh”. Báo cáo của Bộ Xây dựng quý I/2024 cho thấy: lượng giao dịch đất nền giảm tới 60% so với cùng kỳ năm trước; giá bán tại nhiều khu vực từng là “điểm nóng” giảm từ 20–30%, cá biệt có nơi rớt tới 50%. Tâm lý thận trọng quay trở lại, người mua chuyển sang quan sát thay vì xuống tiền, còn nhà đầu tư gồng mình “ôm đất chờ ngày nắng lại”.
Đáng lưu ý, sự hạ nhiệt lần này không đơn thuần là hệ quả của chu kỳ thị trường, mà còn là biểu hiện rõ nét của mất niềm tin – vào quy hoạch, vào pháp lý và cả vào độ tin cậy của hệ thống môi giới. Tình trạng pháp lý mập mờ, quy hoạch treo, hoặc thông tin nhiễu loạn nhiều năm qua đã khiến người dân trở nên dè dặt, thậm chí hoài nghi về tính minh bạch của thị trường địa ốc. Các đợt sốt đất trước đây thường được kích hoạt bởi tin đồn: lên quận, lên đặc khu, mở đường… nhưng sau cơn sốt, nhiều nơi vẫn chỉ là những bãi đất trống, cỏ mọc um tùm.
Cần nhìn nhận thực tế rằng, thị trường bất động sản không thể phát triển lành mạnh nếu tiếp tục lệ thuộc vào tâm lý “lướt sóng” ngắn hạn, thổi giá và tin đồn. Khi sản phẩm không gắn liền với nhu cầu ở thực – mà chỉ phục vụ đầu cơ – thì giá trị ảo sẽ càng phình to, và rủi ro sẽ càng lớn khi dòng tiền bị ngắt. Niềm tin thị trường không thể được duy trì chỉ bằng truyền thông hay chiêu trò bán hàng, mà phải dựa trên những yếu tố căn bản: quy hoạch rõ ràng, pháp lý minh bạch, sản phẩm thực chất, và thông tin chính xác.
Ở cấp độ chính sách, việc siết chặt tín dụng bất động sản là cần thiết để lành mạnh hóa thị trường, nhưng cũng cần đi kèm với các giải pháp hỗ trợ dòng tiền lành mạnh – đặc biệt đối với phân khúc nhà ở xã hội, nhà ở vừa túi tiền. Nhà đầu tư cũng cần thay đổi tư duy từ “lướt sóng” sang đầu tư dài hạn, từ kỳ vọng lợi nhuận tức thời sang chiến lược bền vững. Tất nhiên, điều đó chỉ có thể đạt được nếu môi trường đầu tư được cải thiện: quy hoạch công khai, pháp lý rành mạch, dữ liệu thị trường minh bạch và vai trò quản lý nhà nước chủ động, hiệu quả.
Không có thị trường nào phát triển bền vững dựa trên tin đồn và kỳ vọng mù mờ. Bất động sản cũng không ngoại lệ. Sau cơn sốt, điều thị trường cần không chỉ là “giải cứu” về dòng tiền, mà là một hệ sinh thái đầu tư minh bạch, có trách nhiệm và hướng tới giá trị thực. Cơn lạnh hiện tại có thể là thời điểm để ngành bất động sản nhìn lại mình, thanh lọc, tái cấu trúc, và tìm về những giá trị cốt lõi thay vì chạy theo tăng trưởng ảo.
Khi những chiếc bản đồ quy hoạch trở lại đúng vai trò định hướng thay vì là công cụ thổi giá, khi những dự án được xây dựng trên nền tảng pháp lý rõ ràng thay vì “vẽ trên giấy”, và khi niềm tin của người mua không còn bị dẫn dắt bởi cảm tính mà dựa trên thông tin thật, thị trường bất động sản mới có thể khởi sắc trở lại – bền vững và lành mạnh hơn.
Tags: bất động sản, doanh nghiệp trẻ, marketing
