Sacombank – một trong những ngân hàng thương mại cổ phần lớn nhất Việt Nam – đang bước qua giai đoạn mà niềm tin của khách hàng được thử thách mạnh mẽ. Từ vụ việc khách hàng ở Khánh Hòa khởi kiện đòi tiền gửi tiết kiệm, đến những phản ánh về phí, lãi và quy trình phát hành thẻ tín dụng tại Đà Nẵng, hàng loạt câu chuyện gần đây đang đặt ra một câu hỏi không nhỏ: liệu “két sắt” của ngân hàng có còn đủ khóa an toàn cho niềm tin của người gửi tiền?
Đầu năm 2025, TAND tỉnh Khánh Hòa tạm ngừng phiên phúc thẩm vụ bà Hồ Thị Thùy Dương – khách hàng của Sacombank chi nhánh Cam Ranh – khởi kiện đòi 46,9 tỉ đồng tiền gửi tiết kiệm. Theo thông tin công khai tại tòa, hồ sơ cho thấy 12 giao dịch rút tiền diễn ra trong giai đoạn tháng 5–6/2022, bao gồm 9 lần rút tiền mặt và 3 lần chuyển khoản, trong đó có giao dịch được ghi nhận vào khung giờ 18h–21h, ngoài giờ hành chính.
Bà Dương khẳng định mình không ký, không ủy quyền và không được thông báo các giao dịch này. Phía ngân hàng phản hồi rằng họ đang phối hợp với cơ quan điều tra để làm rõ và khẳng định sẽ không bao che nếu phát hiện sai phạm.
Luật sư Đinh Tuấn – Đoàn Luật sư TP. Hà Nội người theo dõi nhiều vụ tranh chấp tài chính tương tự, cho biết: “Việc tòa án phải tạm ngừng để tách phần có dấu hiệu hình sự cho thấy mức độ nghiêm trọng của vụ việc. Nếu có giao dịch xảy ra ngoài khung giờ hoặc không có xác thực điện tử hợp lệ, đó là rủi ro kiểm soát nội bộ, không thể xem là lỗi nghiệp vụ thông thường. Ở góc độ pháp lý, rủi ro này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người gửi tiền và uy tín hệ thống ngân hàng.”
Nỗi lo minh bạch trong thời kỳ tín dụng cá nhân bùng nổ
Không chỉ ở mảng tiền gửi, tại Đà Nẵng, phản ánh về phí thẻ và lãi phạt cũng làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch trong tín dụng cá nhân. Bà Đ.C.H, phường Hải Châu, chia sẻ: “Nhân viên tư vấn thẻ Visa của Sacombank lãi chỉ 2%/tháng, thủ tục nhanh, không cần thế chấp. Tôi tin, nộp hơn 22 triệu đồng phí phát hành và thường niên. Nhưng khi chậm thanh toán, tôi bị tính lãi phạt tới 3%/tháng (tại thời điểm đó, tôi đã sử dụng khoảng 350.000.000VNĐ, nộp chậm, nên ngân hàng tính lãi khoảng 11.000.000VNĐ, tương đương 3%/tháng). Lúc đó tôi mới biết điều khoản đó có trong hợp đồng – mà tôi chưa từng được tư vấn.”
Theo bà H, nhân viên đã đưa hợp đồng còn bỏ trống nhiều mục, đề nghị “ký trước để xử lý nhanh”, rồi tự ghi thêm, tôi thấy chữ không phải mình viết. Tôi không còn cách nào, sợ bị nợ xấu,” bà chia sẻ. Sau hai năm sử dụng, phí và lãi chồng chất khiến bà H phải đóng thẻ sớm.
Luật sư Đinh Tuấn nhận định: “Nếu khách hàng ký khi hợp đồng chưa hoàn thiện nội dung, sau đó nhân viên bổ sung điều khoản, thì đã vi phạm nguyên tắc minh bạch giao kết dân sự. Trong giao dịch ngân hàng, ranh giới giữa ‘thủ tục hành chính’ và ‘hành vi vi phạm’ rất mong manh, nên mọi thay đổi phải có xác nhận rõ ràng.”
Chuyên gia tài chính Nguyễn Thanh Tùng, cho rằng: “Lãi phạt 3%/tháng tương đương với mức của tín dụng phi chính thức. Khi ngân hàng không giải thích đầy đủ, khách hàng hiểu sai bản chất khoản vay. Đó là rủi ro đạo đức – một loại rủi ro khó đo, nhưng hậu quả lại rất thật.”
Không chỉ dừng ở phản ánh cá nhân. Vừa qua, Sacombank Chi nhánh Đà Nẵng bị Thanh tra Ngân hàng Nhà nước Khu vực 9 kết luận có nhiều sai phạm trong hoạt động cấp tín dụng và quản lý rủi ro.
Theo Kết luận số 74/KL-TTNH, thời kỳ thanh tra 2023–2025, đoàn thanh tra phát hiện hồ sơ pháp lý khách hàng chưa đầy đủ, thẩm định tín dụng thiếu chặt chẽ, giám sát vốn vay lỏng lẻo, và có trường hợp tài sản bảo đảm không đúng hiện trạng thực tế.
Dù chi nhánh vẫn có lãi, cơ quan thanh tra yêu cầu rà soát toàn bộ quy trình cấp tín dụng, giám sát dòng tiền và tăng cường cảnh báo sớm nhóm khách hàng rủi ro cao. Thanh tra cũng kiến nghị 11 biện pháp chấn chỉnh và tăng cường kiểm soát nội bộ, coi đây là bước bắt buộc để Sacombank Đà Nẵng bảo đảm tính minh bạch và an toàn hoạt động.
Khi đạo đức nghề nghiệp bị đặt sau lợi nhuận
Một cựu nhân viên ngân hàng từng làm tại miền Trung chia sẻ: “Chỉ tiêu phát hành thẻ, huy động vốn và cho vay cá nhân tăng liên tục. Không đạt KPI là mất thưởng, ảnh hưởng đến việc giữ vị trí. Áp lực khiến nhiều người tư vấn qua loa, chỉ nói phần dễ nghe, còn phần rủi ro thì lướt nhanh.”
Chuyên gia Nguyễn Thanh Tùng nhấn mạnh: “Áp lực lợi nhuận là thực tế, nhưng nếu biến KPI thành lý do biện minh cho hành vi thiếu minh bạch, thì đó là thất bại trong quản trị đạo đức. Ngân hàng sống bằng niềm tin, và niềm tin không thể mua bằng doanh số.”
Theo báo cáo tài chính hợp nhất năm 2024, Sacombank ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt 12.720 tỉ đồng, tăng hơn 20% so với năm trước, mức cao nhất kể từ khi tái cơ cấu. Tuy nhiên, nợ xấu hợp nhất cuối năm đạt gần 13.000 tỉ đồng, chiếm 2,4% tổng dư nợ, trong đó nợ có khả năng mất vốn tăng 81%, lên hơn 8.860 tỉ đồng – dấu hiệu cảnh báo rõ ràng về chất lượng tín dụng.
Bước sang 6 tháng đầu năm 2025, Sacombank báo lợi nhuận trước thuế 7.331 tỉ đồng, tăng 37% so với cùng kỳ 2024. Tổng tài sản đạt 807.000 tỉ đồng, song nợ xấu tiếp tục tăng lên 14.473 tỉ đồng, nâng tỷ lệ nợ xấu/tổng dư nợ lên 2,46%, trong khi tỷ lệ bao phủ giảm còn 75%, thấp hơn mức trung bình ngành.
Chuyên gia Nguyễn Thanh Tùng nhận xét: “Sacombank đang tăng trưởng nhanh, nhưng tốc độ nợ xấu cũng leo theo. Nếu không kiểm soát tốt, rủi ro tín dụng sẽ bào mòn lợi nhuận. Khi tỷ lệ bao phủ nợ xấu thấp và hệ số an toàn vốn chỉ quanh mức tối thiểu, chỉ cần một biến động nhỏ trên thị trường cũng có thể khiến ngân hàng chịu tác động dây chuyền.”
Giới phân tích cũng nhắc đến mối liên hệ lịch sử giữa Sacombank và Tập đoàn Him Lam, nơi ông Dương Công Minh – Chủ tịch HĐQT Sacombank – từng là người sáng lập. Dù mối quan hệ này đã được chuyển giao hợp pháp, song trong bối cảnh Chính phủ nhấn mạnh yêu cầu chống tín dụng thân hữu và sân sau, tính minh bạch của các dòng vốn vẫn là yếu tố được công chúng quan tâm.
Ông Tùng nhận định: “Minh bạch không chỉ là yêu cầu pháp lý mà là văn hóa doanh nghiệp. Khi ngân hàng có lịch sử liên kết với các nhóm ngoài ngành, công bố và kiểm soát độc lập phải càng rõ ràng hơn – đó là cách duy nhất để bảo vệ niềm tin.”
Từ vụ tiền gửi ở Khánh Hòa đến câu chuyện thẻ tín dụng ở Đà Nẵng, có thể thấy niềm tin – thứ vốn vô hình nhưng quý giá nhất – đang là bài toán khó cho không chỉ Sacombank mà cả hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam. “Khách hàng có thể chấp nhận rủi ro tài chính, nhưng không thể chấp nhận sự mập mờ. Một ngân hàng có thể tái cấu trúc vốn, nhưng không thể tái cấu trúc niềm tin.” “Ngân hàng số, thẻ tín dụng, công nghệ tài chính – tất cả đều quan trọng. Nhưng quan trọng hơn cả là đạo đức nghề nghiệp và minh bạch trong mỗi giao dịch. Đó mới là ‘khóa an toàn’ thật sự cho két sắt ngân hàng, Luật sư Đinh Tuấn nhấn mạnh:
