Thời gian qua, không ít cơ sở khám, chữa bệnh (KCB) gặp khó khăn, vướng mắc trong quá trình tự tổ chức đấu thầu thuốc ngoài danh mục đấu thầu tập trung cấp địa phương đã được Bộ Y tế ban hành. Mặc dù phù hợp với quy định, nhưng theo Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam, việc tự tổ chức đấu thầu thuốc như vậy sẽ dẫn tới nhiều hệ lụy, gây ra nhiều khó khăn, vướng mắc cho cơ sở KCB và cả nhà thầu.
Dữ liệu từ đầu năm 2021 đến nay cho thấy, trong thời gian qua, nhiều cơ sở KCB/bên mời thầu đã thông báo hủy thầu gói thầu mua thuốc, đa số là vì lý do không có nhà thầu tham dự.
Đơn cử tại Gói thầu Mua sắm hàng hóa số 3 (thuốc) thuộc Dự án Mua thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long năm 2021 phải hủy thầu vì không có nhà thầu nào tham dự.
Cũng lý do này, vào giữa tháng 7/2021, Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương (thuộc Bộ Y tế) đã hủy Gói thầu Mua 02 danh mục TTB bào chế thuốc thuộc Dự toán Mua sắm trang thiết bị y tế phục vụ chuyên môn bằng nguồn ngân sách nhà nước cấp năm 2021 của Bệnh viện.
Hay Trung tâm Y tế huyện Sơn Động (tỉnh Bắc Giang) phải hủy Gói thầu Mua thuốc phục vụ công tác KCB tại Trung tâm (đợt 1/2021) vì không có nhà thầu nào đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu (HSMT) nên phải tổ chức đấu thầu lại để lựa chọn nhà thầu cung ứng.
Chia sẻ với phóng viên một số bên mời thầu cho biết, thời gian qua, nguyên nhân có thể là do tác động của dịch bệnh Covid-19, thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội để phòng chống dịch. Một nguyên nhân khác khiến không có nhà thầu quan tâm, tham dự thầu còn do tại địa phương ít có nhà cung cấp, mà thường là các nhà thầu đến từ các tỉnh, thành phố lớn như TP.HCM, Cần Thơ… Trong khi đó, nhiều gói thầu có quy mô rất nhỏ nên nhà thầu không mặn mà.
Theo BHXH Việt Nam, mỗi cơ sở KCB tự tổ chức đấu thầu phát sinh nhiều hội đồng đấu thầu thuốc, đi kèm với việc phải huy động nhân lực để tham gia đấu thầu thuốc, không những của cơ sở KCB, mà của các cơ quan, đơn vị liên quan. Các cơ sở KCB cũng gặp khó khăn liên quan tới năng lực tổ chức đấu thầu thuốc. Cơ sở KCB thiếu thuốc do nhà thầu không cung ứng, hoặc không tham dự đấu thầu do nhu cầu số lượng thuốc, giá trị thuốc thấp hoặc do cơ sở KCB ở vùng sâu, vùng xa.
Mặt khác, giá thuốc có thể chênh lệch lớn giữa các cơ sở KCB trên địa bàn và có thể giá cao hơn việc đấu thầu tập trung cấp địa phương do số lượng nhu cầu ít, nhỏ lẻ.
Nếu để các cơ sở KCB tự tổ chức đấu thầu thì sẽ không áp dụng được lợi thế điều tiết thuốc giữa các cơ sở KCB như trong thực hiện đấu thầu tập trung.
Còn về phía nhà thầu, việc tham dự nhiều gói thầu tại các cơ sở KCB khác nhau sẽ làm tăng chi phí và thủ tục hành chính cho nhà thầu, từ chi phí mua HSMT, đến việc chuẩn bị HSDT.
Để góp phần để giảm bớt các khó khăn do việc các cơ sở KCB phải tự tổ chức đấu thầu thuốc, đặc biệt là trong giai đoạn dịch Covid-19 đang có những diễn biến phức tạp, khó lường, BHXH Việt Nam yêu cầu cơ quan BHXH các tỉnh chủ động phối hợp với Sở Y tế báo cáo, tham mưu với UBND tỉnh chỉ đạo việc tổ chức đấu thầu mua thuốc cho các cơ sở y tế trên địa bàn theo đúng quy định. Đồng thời, đề xuất với UBND tỉnh quyết định Danh mục thuốc đấu thầu tập trung cấp địa phương ban hành kèm theo Thông tư số 15/2020/TT-BYT và Danh mục đề xuất, bổ sung theo thẩm quyền quy định tại Thông tư số 15/2019/TT-BYT.
BHXH Việt Nam cũng lưu ý, đối với cơ sở KCB tự tổ chức đấu thầu (Bệnh viện Đa khoa tỉnh; Bệnh viện Nhi tỉnh; Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế; Bệnh viện thuộc bộ, ngành trên địa bàn; bệnh viện tư nhân) có sử dụng thuốc chi phí lớn, BHXH các tỉnh phải cử cán bộ tham gia vào toàn bộ quá trình đấu thầu cung ứng thuốc (trừ trường hợp kế hoạch lựa chọn nhà thầu của một số bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế thuộc thẩm quyền phê duyệt của Bộ Y tế). Đối với các cơ sở y tế còn lại, BHXH các tỉnh căn cứ vào điều kiện nhân lực để bố trí cán bộ tham gia công tác đấu thầu phù hợp, ưu tiên tập trung tham gia vào các khâu thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu và kết quả lựa chọn nhà thầu.
